In zijn nieuwe voorstelling Passing the Bechdel Test van GRIP en fABULEUS laat choreograaf Jan Martens 13 jongeren tussen 14 en 19 jaar oud aan het woord. Samen maken ze een stand van zaken op rond genderdiversiteit. Stuk voor stuk zijn het jongeren die zich al dan niet als vrouw identificeren, die een mening hebben en zeker niet op hun mondje gevallen zijn. Wat daaruit voortkomt, is een blik op de toekomst, zo eentje zonder een blad voor de mond te nemen.

Eén voor één stappen de jongeren de scène op. En één voor één geven ze zichzelf bloot door iets over zichzelf te typen in een geprojecteerd Word-bestand: ze laten weten wat hen tot hen maakt, wat hun guilty pleasures en angsten zijn. Het maakt hen tot wie ze zijn, soms is dat een meisje, maar soms ook niet. Bovenal zien we dat dit jongeren zijn die het wel en wee van het puberleven moeten doorstaan. Ze vechten met broertjes of zusjes of willen graag een neuspiercing. Daarnaast vinden ze het moeilijk om zich te identificeren als vrouw, of zijn ze daar juist heel duidelijk in. Samen brengen ze een aantal teksten waar ze achter staan, van Charlotte Brönte en Rebecca Solnit over Connie Palmen, Virginia Woolf tot Susan Sontag. Wanneer Youtube “You don’t own me” afspeelt, is de toon meteen gezet.

Deze jongeren zijn misschien nog onzeker over zichzelf of over de toekomst, maar ze staan er wel vol overtuiging. En dat is wat deze voorstelling krachtig maakt: hoe jong ze ook zijn, je neemt als kijker alles wat ze zeggen van hen aan. Deze voorstelling gaat bijgevolg niet alleen over de zoektocht naar identiteit, maar ook over revolutie: deze jonge theatermakers geloven dat hun teksten en quotes iets in gang kunnen zetten of iemands perspectief kan veranderen, zolang je ze maar blijft herhalen.

Passing the Bechdel Test gaat niet alleen over de zoektocht naar identiteit, maar ook over revolutie.

Passing the Bechdel Test gaat tegelijkertijd ook gepaard met een vleugje ironie: het bijna schaamteloos toe-eigenen van de teksten werkt ontwapenend, het letterlijk voordragen vaak hilarisch, vooral wanneer een pubermeisje verklaart dat ze 48 jaar oud is. Een reeks queer fotoportretten in TED-talkvorm worden voorgesteld als ware ze zelf gemaakt, quotes worden plechtig voorgelezen en beantwoord met een luidkeels gescandeerd “a woman”.

De voorstelling is heel helder en heel rechtuit opgebouwd, maar blijft ietwat steken in hetzelfde ritme, waardoor het tempo van de voorstelling soms wat te eentonig dreigt te worden. Deze jongeren zeggen wat volgens hen gezegd moet worden, en dat beleven ze vooral samen, ook al gaat niet iedereen volledig akkoord met elkaar. Iedereen kan vooral zichzelf zijn, zonder oordelen. En dat is een krachtige boodschap waarmee deze 13 jonge v/x’en hun publiek de zaal uitsturen.

Foto door Clara Hermans.