“De nieuwe Martha Graham is gearriveerd!”, jubelt de Huffington Post na het zien van de creaties van Amerikaanse topchoreograaf Trajal Harrel. Met zijn reeks Twenty looks or Paris is burning at the Judson Church maakt Harrel internationaal furore, en doet daarin ook Gent aan. In 2013 toonde hij ons al Antigone jr., en nu brengt hij daarvan de uitgebreide versie. Antigone sr./Twenty look or Paris is burning at Judson Church (large) was dit weekend te zien in de Minnemeers, en we danken Campo en NTGent om deze man en zijn compagnie te hebben gehost.

Met zijn reeks onderzoekt Harrel een relatie tussen de traditie van de Griekse tragedies, en het voguing, een dansstijl geïnspireerd op de Harlem Ballroom dance-tradities uit de sixties. Waar ligt het verband? En als dat er is, hoe kan je die dan vorm geven in dans? Met die twee opmerkelijke doelen in het achterhoofd, maakt de voorstelling een grote indruk.

De show duurt 2 uur en 15 minuten, waarin je  zo’n beetje alle emoties die je bezit, beleeft. Van intieme danspassages tot krachtige tekstherhalingen. Van snoeiharde beats tot bijna onzichtbare bewegingen. Harrel en zijn vier fenomenale dansers nemen hun publiek over en laten dat tot in de diepste vezels voelen.

En dat dus voornamelijk met voguing, een dansstijl die zijn roots kent in de New Yorkse wijk Harlem en vooral in de jaren ’80 doorbrak bij het grote publiek. Vogue werd daar in de jaren ’60 gebruikt in de gay scene om onenigheden uit te vechten zonder geweld. De bewegingen van de dans grijpen terug naar poses die modellen maken in het gelijknamige tijdschrift.

In Antigone sr. worden die elementen uitgebuit. Dat zagen we bijvoorbeeld tijdens de lange modeshow, waarin één van de dansers, verkleed als vrouw, modellen op een catwalk presenteert. De mannen zwaaien met hun heupen en showen hun lichaam. De grens tussen mannelijkheid en vrouwelijkheid lijkt te vervagen. Hierin schuilt er een grote link met de Oudheid, toen het gebruikelijk was om mannen alle rollen te laten vertolken, ook die van geëmancipeerde vrouwen uit Griekse mythes.

Maar misschien is de grootste link met de tragedies van weleer wel het laatste gedeelte van de voorstelling. In zijn Poëtica legt Aristoteles uit dat één van de belangrijkste functies van de tragedies de katharsis is, een emotionele zuivering van het publiek. Die wordt teweeggebracht doordat het publiek zo wordt blootgesteld aan de gruwelijkheden van het verhaal, benadrukt door het koor en de personages, dat ze gelouterd wordt. Tegen het einde van Antigone sr. nemen de vijf kunstenaars hun toeschouwers mee in een soort van trance. Het publiek wordt opgejut, gaat staan, joelt, springt, trappelt en danst. Of je nu houdt van dansen of niet, of mobiel bent of niet, je kunt niet anders dan mee met de menigte. Ondertussen bewegen de dansers, spreken ze zinnen uit in een microfoon. Het is een chaos, maar wel een heerlijke.

Wanneer de show is afgelopen, is het publiek volledig overtuigd van deze geniale gekte. Nog nooit was een applaus zo welgemeend, nog nooit stond je zo oprecht op voor een staande ovatie. Nog nooit kwam je zo dichtbij Aristoteles en zijn katharsis. En je had al zeker niet gedacht dat je daartoe zou komen via voguing.

Foto's:

Ian Douglas & Lars Persson