Sphinx Cinema kleurde dezer dagen opnieuw roze voor de vierde editie van het holebi filmfestival, Pinx. Vier dagen lang films met holebi’s in de hoofdrol, maar vooral vier dagen lang steengoede films die dankzij Pinx niet zomaar aan ons voorbij gaan.

Donderdag werd Pinx geopend door Grandma van Paul Weitz. Een komisch drama, ofwel dramedy voor de cinefielen. Weitz kennen we van American Pie en About a Boy, films die we niet meteen als grootse cinema aanschouwen hoewel we schoorvoetend moeten toegeven beide film te hebben gezien. Hoe dan ook, Weitz slaagt erin de kijker te vermaken en hier en daar een lach te versieren. In Grandma is het Lily Tomlin die met haar komisch talent meerdere gniffellachjes steelt. Tomlin geeft op glorieuze wijze gestalte aan Elle, een lesbische vrouw op leeftijd met een cynische wereldvisie die haar zwangere kleindochter helpt bij het inzamelen van het nodige geld voor een abortus. Het wordt een reis door Elle’s verleden en op het einde is de hand van Weitz duidelijk aanwezig met een sterk voelbaar feelgood streven. Wie aan zichzelf toegeeft Weitz’s eerdere werk te hebben gezien, zal herkennen wat we bedoelen. Een Oscarnominatie kreeg Tomlin niet voor haar vertolking, een vol huis als openingsfilm op Pinx echter ook niet. En dat laatste is zonder discussie onterecht. Op een donderdagavond kreeg Grandma de zaal halfvol, maar het aanwezige publiek zorgde wel voor sfeer en vooral een fijne openingsavond.

Voor aanvang van Pinx hadden wij een leuke babbel met Wendy Vercauteren van Sphinx en hoorden een bevlogen filmliefhebber aan het woord. Hieronder kan je het volledige interview nalezen. Liever luisteren dan lezen? Via de Soundcloud link kan je het interview herbeluisteren. Deze avond krijg je nog een laatste kans om te genieten van het Pinx Festival met In the Grayscale en Darker than Midnight. En ook al kijk je zelf niet door een regenboogbril, hou eind januari toch maar vrij de komende jaren. Want Pinx is een blijvertje dat jaarlijks een reeks sterke film zal aanbieden. En laat nu juist elke reden goed genoeg zijn om eens een bezoekje te brengen aan Sphinx Cinema.

Dag Wendy, bedankt dat je even tijd wou vrijmaken voor ons. Vanavond start de vierde editie van het Pinx Festival. Waar is het idee voor een holebi filmfestival ontstaan?

Vijf jaar geleden zijn we benaderd door iemand die toen bij Casa Rosa werkte en het idee had om iets te doen rond film. En hij is toen komen polsen naar onze bereidheid om daar aan mee te werken. Wij vonden dat zeer interessant, alleen was het jammer dat die medewerker verdwenen is bij Casa Rosa, waarmee ook het idee verdwenen was. Rond die periode hadden wij zelf een Spaanstalige filmfestival, cineMAS, en daarin hadden we ook een holebifilm geprogrammeerd. En daar rond hadden we een event georganiseerd en dat was een grote opkomst. Dus als je de combinatie van die twee zaken neemt, veel interesse voor die film plus het idee van een filmfestival. Omdat Casa Rosa op dat moment bezig was met een reorganisatie, zijn we er zelf aan beginnen werken. Zo is het een beetje gegroeid, vijf jaar geleden. We krijgen nu wel de steun en medewerking van Casa Rosa. Maar het is weldegelijk Sphinx en vzw La Luna die het organiseren.

Het is nu al de vierde editie, dit jaar is er ook een samenwerking met Budascoop in Kortrijk, de mensen kunnen daar ook een deel van het programma gaan bekijken. Is het de bedoeling om in de toekomst verder uit te breiden en meer zalen te vullen of hoe moeten we dat zien?

Dat staat niet bovenaan ons lijstje. Maar als die opportuniteit zich aandient, gaan we daar zeker naar luisteren. We zijn tevreden met wat het is, een vierdaagse, we tonen negen films plus drie films in Buda. Het feit dat zij er bijgekomen zijn, is al heel aangenaam. Op vraag van hen of wij daar oor naar hadden en uiteraard, we werken al samen voor ons cineMAS festival. Is er naar verloop van tijd nog vraag daarnaar, dan gaan we zeker samen zitten. Maar ik moet zeggen, daar hebben we nog niet bij stilgestaan en daar streven we ook niet naar.

En zijn er nog verschilpunten met de eerdere edities?

Ik vind het zelf jaar na jaar een straffer programma worden. Vermoedelijk omdat Pinx steeds op meer lijsten terecht komt, lijsten van internationale holebi filmfestivals. Je hebt de mogelijkheid om zo internationale of Belgische premières te vertonen, dat is wel heel tof. Ik denk dat de kwaliteit van het programma het voornaamste is. Als ik vergelijk met de vorige edities, dan waren we al blij dat we negen films konden vertonen waarvan een aantal films ook op het filmfestival van Gent werden vertoond. Terwijl we nu, vier jaar later, alleen nieuwe films willen tonen die nog niet op het filmfestival van Gent werden vertoond. En momenteel hebben we die luxe dat we ook zo kunnen programmeren en dat we aan die films geraken. Want dat is altijd een moeilijke piste, dus dat zal een opvallende wijziging zijn.

Jullie zijn met drie om het programma samen te stellen. Waar ben jij naar op zoek in een goede film? Je zegt, de films die op het filmfestival al vertoont zijn, die vertonen we niet meer. Wat zoek je dan in een film om hier te vertonen?

We zoeken naar die festivals, internationaal, wat er allemaal werd vertoond. We zijn op zoek naar verrassingen, dingen waarover we beginnen te discussiëren onderling. Als wij daar al over beginnen te discussiëren, dan zal het publiek daar ook wel over beginnen. Dingen die aansluiten bij een maatschappelijk debat, zoals nu onze slotfilm over het transgenderthema. Zeer actueel, daar hoor je steeds meer over of dat wordt steeds meer bespreekbaar. Dus als we daar op die manier met ons festival kunnen op inspelen, dan heel graag. Het is niet altijd een kwestie van op zoek gaan. Het is vaak ook een kwestie van wat kunnen we krijgen, dat is vaak een moeilijke met soms wat hindernissen op de baan.

Jullie zijn met drie. Je zei het daarnet al, soms discussie. Moeten we daar veel discussie bij voorstellen of komen jullie snel tot een compromis.

Ja, dat wel. Dat is altijd met film, iemand voelt zich aangesproken en de andere naast u in de zaal, vindt het helemaal niets. En dat is natuurlijk ook bij ons, discussies zijn dat niet. Het gaat vaak over strategische keuzes, wanneer programmeren we een film of we moeten al eens kiezen tussen twee films. En het zijn ook vaak budgettaire keuzes. Sommige tarieven die je internationaal moet betalen, op een bepaald moment moet je zeggen van het gaat niet meer. Zo op die manier, maar we komen nog allemaal overeen.

Dat is mooi om te horen. Dit jaar wordt het festival geopend door Grandma, een film van Paul Weitz met Lily Tomlin. Waarom werd gekozen voor die film als openingsfilm?

Ten eerste, je maakt een film voor een holebi publiek, maar dat holebi publiek is op zich ook al heel divers. Je hebt homo’s, lesbiennes, transgender. Je moet al, op vlak van breed gaan in je openingsfilm, daar ook al rekening mee houden. Zodat je een film programmeert die voor iedereen toegankelijk is of die voor iedereen interessant kan zijn zonder dat je een bepaald segment al uitsluit. En vandaar Grandma. We hebben daarvoor gekozen omdat Lily Tomlin, je zag op social media heel vaak passeren dat ze perfect in aanmerking zou kunnen komen voor een Oscarnominatie voor haar prestatie, wat uiteindelijk niet gebeurd is. Maar het is een veel besproken film. Dus in die zin, het is een dramakomedie en een goede opener.

Een divers publiek, maar ook een divers programma. Grandma is eerder komisch, maar er zijn ook thrillers, drama’s en ook een beetje docu. Komt dat vanzelf of gaan jullie zeer bewust op zoek naar een divers programma? Hoe groeit het programma?

We gaan wel op zoek. Het is effectief de bedoeling om altijd een film te programmeren rond transgender, net als we ook steeds een documentaire willen vertonen. Bij de documentaires hadden we dit jaar de keuze tussen twee films, de tweede film kunnen we misschien houden voor volgend jaar als hij niet achterhaald is tegen dan. We proberen wel alle kanten uit te gaan en verschillende genres aan te bieden.

Er wordt ook ingezet op kortfilms. Telkens de combinatie van een kortfilm en een langspeelfilm. Waar zoek je de link tussen de twee films, hoe combineer je de twee, een kortfilm en een langspeelfilm?

Dat is voornamelijk mijn collega's taak. Al hebben we ze allemaal bekeken uiteraard. Wanneer we onze kandidaat kortfilms hebben geselecteerd en de makers ook hebben aangeschreven, dan beginnen we met de langspeelfilms. Het is pas als je de twee hebt, zoveel kortfilms en zoveel langspeelfilms, dat we proberen te combineren. We vermijden dat de kortfilm bijvoorbeeld over misbruik gaat en zo ook de hoofdfilm. Het is een beetje puzzelen, een leidraad zit daar echter niet achter. Het is kijken wat we hebben en wat kan aansluiten bij wat.

Telkens een mooie puzzel maken. Er zijn dit jaar ook drie Belgische kortfilms, onder andere van Anthony Schatteman. In het verleden waren er ook altijd Belgische kortfilms. Maar Belgische langspeelfilms zijn toch eerder een uitzondering op het festival. Er was wel Violette vorig jaar en La Belle Saison dit jaar, maar telkens met een Franse regisseur. Worden er niet genoeg Belgische holebi films gemaakt of zijn ze niet goed genoeg?

Ik kan mij niet zoveel Belgische holebi films voor de geest halen. Dat is al één. Plus het feit dat het Belgische is, zal meestal ook betekenen dat die in gewone release zal komen. Er zijn weinig Belgische films die gemaakt worden en niet in de cinema’s uitkomen. Als er dan iets gemaakt wordt, zal dat in de loop van het jaar wel uitkomen. Twee jaar geleden hebben we wel een film gehad van David Lambert, Hors les Murs. Hij is die zelf komen voorstellen en dat was een Waalse cineast. Maar voor de rest kan ik niet echt iets bedenken, ik zou al eens moeten googlen om te weten wat er op dat vlak al is gemaakt in België. Niet zo heel veel.

De laatste jaren Noorzee, Texas en Mixed Kebab. Maar die vinden hun weg inderdaad in het reguliere aanbod.

Voila, inderdaad. Dat klopt. En meestal wachten ze dan niet tot eind januari om een film uit te brengen.

Het is misschien een idee om dat toch eens te doen. Wie weet. Er zijn maar liefst vijf Belgische premières. Hoe komt het denk je, dat films die in het reguliere aanbod geen kans krijgen, over het hoofd worden gezien? 

Tegenwoordig zijn er zoveel releases. Wij zelf in Sphinx, en dat geldt ook voor onze collega’s van Studio Skoop of van Kinepolis, moeten wekelijks drie tot vier films starten. Er is gewoon een groot aanbod. En dat is het leuke aan het festival gegeven. Dat laat je toe om rond een bepaald thema te werken en net die films naar hier te halen die anders misschien nooit tot hier geraken. Vorige week was het even spannend. We hebben al de films geboekt in november en december en dan kregen we plots bericht van de verdeler, de internationale verdeler van Grandma, dat we de film niet konden vertonen. Omdat er plots een Belgische distributeur voor de film was. En dan schoten we hier allemaal een beetje in kramp. Het is ten eerste een heel goede opener die je niet zomaar vervangt. Ten tweede, we zijn een week voor het festival en ten derde, er is een akkoord gemaakt. Dus je kunt dat niet zomaar doen. Er is flink over en weer gemaild, met het nodige drama in de mails. Om uiteindelijk twee, drie dagen later te vernemen dat we de film toch mogen vertonen. Dus dat was even spannend. Ik weet niet wie de verdeler is, maar Grandma zal dan toch in de Belgische zalen komen. Maar als je zeker wil zijn, dan moet je vanavond gewoon komen kijken.

Vanavond gaan we inderdaad oordelen over Grandma. Het coverbeeld is een beeld uit de film Closet Monster, vanwaar de keuze voor die film en dat beeld?

Het is gewoon een prachtig beeld. Een keer dat alle films vastliggen, verzamel je al het beeldmateriaal. En dan begint de keuze voor het affichebeeld. Twee jaar geleden hadden we een prachtig zwart-wit beeld van een transgenderfilm, Bambi van Sébastien Lifshitz. Maar we associëren holebi’s ook met de regenboogkleuren en dat komt tevoorschijn in deze filmaffiche. Je hebt ook drie gezichten, waarvan je altijd moet kijken of het nu een meisje of een jongen is. Het zit er allemaal in. We zagen dat beeld en het was beklonken.

Meteen verkocht voor het beeld. Ten slotte nog een laatste vraag. Sphinx organiseert meerdere evenementen, je haalde cineMAS al aan, maar onder meer Lessen in het donker, Film in zicht, zelfs senioren filmdagen en zoveel meer. Is dat een bewust koers die Sphinx wil varen om op die manier mensen naar de cinema te krijgen?

Ja, dat kan je wel zeggen. Op een paar jaar tijd is film enorm veranderd. Het gaat niet alleen over cinema, ook over theater en muziek. We moeten ons allemaal een beetje heruitvinden en inspelen op trends, op maatschappelijke bewegingen en heel dat cultureel landschap is in beweging. Het volstaat vaak niet meer om films te programmeren. Je moet dingen doen en proberen mensen tot hier te krijgen. Dat evenementionele gehalte is steeds belangrijker geworden. En al de zaken die we doen, dat is inderdaad van de laatste jaren. CineMAS is nu het oudste festival, het zal in mei de zesde editie zijn. Senioren filmdagen is nu het derde jaar. Je merkt dat daar respons op is en de zaal vol zit met senioren. Die vertellen dat verder en dan is dat geweldig om één keer per maand te doen. Film in Zicht is een nieuw initiatief dat niet van onszelf komt. Het komt van mensen die iets willen doen en naar ons toe komen. In dit geval twee voormalige filmstudenten die met een idee zaten. Dan wordt er een paar keer vergaderd, werk je dat uit en plots heb je daar ook volle zalen door. Dus dat is tof om doen, we proberen steeds meer makers naar hier te krijgen. Documentairemakers die een film hebben gemaakt, komen de film inleiden. Vorige week hadden we Problemski Hotel met de regisseur en ook met de schrijver, Dimitri Verhulst. Binnenkort komt Pieter-Jan De Peu met zijn documentaire Land of the Enlightened. Pieter-Jan heeft hier echter nog gewerkt, dus dat is rap geregeld. En dat proberen we steeds meer te doen, omdat we merken dat mensen dat leuk vinden.

Iedereen met een leuk idee kan bij jullie terecht?

Zeker, kom maar af.

Heel erg bedankt voor je tijd en ik wens je een fantastische openingsavond toe en een heel fijn Pinx Festival!

Ik hoop dat we heel mooie editie krijgen. Vorig jaar was een heel geslaagde editie, dus ik hoop dat we dat op zijn minst kunnen herhalen.