Richard Wagner's "romantische opera" opent met het muzikaal begeleid ontstaan van een bos. Het bladerdek wordt langzaamaan omhoog gehesen op het gehalm van de typische Wagnerhoornen. Reusachtige in het rond dansende takken vervangen de oorspronkelijk door Wagner bedoelde balletdansers. Op komt Venus, vertolkt door Litouwse sopraan Ausrine Stundyte die met haar gracieuze bewegingen de bacchenale (muziek voor ballet) samen met het zwevende hout vervolledigd.

"Geliebter, sag, wo weilt dein Sinn?"

Al tutoyerend bevestigd Venus haar macht over Tannhäuser.

"Zu viel! Zu viel! O, daß ich nun erwache!"

De middeleeuwse minnezinger Tannhäuser (Andreas Schager) wil zich loswrikken van de erotische klauwen van Venus en het kost hem het hele eerste bedrijf om erin te slagen. Hij wil terug naar het aardse; hij wil terug pijn voelen.

Tannhäuser bindt de strijd aan met het conformisme. Regisseur Calixto Bieito laat het hoofdpersonage verschijnen als een outcast, volledig verwilderd; een concept dat we hebben gezien bij Accatone, de seizensopener van NTGent. Is het toeval, of heeft kunst een overkoepelende samenvatting gevonden voor de huidige maatschappij?

Vanuit het paradijs belandt Tannhäuser in het vagevuur van de Wartburg. De ongerepte natuur heeft in het tweede bedrijf plaats gemaakt voor een verontrustend symmetrisch geconstrueerde "zangzaal". De Kallaxeske zuilen fungeren als zwaartepunt van de cultuur.

In het derde bedrijf neemt de natuur de zuilenzaal opnieuw over. Een post-apocalyptische sfeer geeft de typische donkerheid van het laatste bedrijf weer. De zuilen zijn opengebroken en bomen groeien erdoorheen. De menselijke hypocrisie heeft zich tegen haar eigenaar gekeerd en de natuur kan weer ijverig groeien.

Decordesigner Rebecca Ringst heeft waarlijk haar stempel gedrukt op de Bühne. De machtige decors verlenen het stuk zijn kracht. Telkens het doek omhoog gehesen werd, ging er een kriebel door de zaal. Soberheid is troef in een moderne opera. De kunst zit hem in het zodanig uitspreiden van die soberheid zodat het decor een meerwaarde biedt voor de beleving. Dat is bij deze fantastisch goed gelukt.

Wie aan Wagnermuziek denkt, hoort machtige harmoniën. Dat is ook zo bij Tannhäuser. Zelden hoor je acht hoofdzangstemmen samen zingen op een podium en net als je denkt dat de climax bereikt is, stemt het veelkoppige koor mee in en geeft de haren op je armen nog een extra centimeter speelruimte. Elk individu kan bekoren behalve Tannhäuser zelf. Heldentenor Andreas Schager bezit een flauwe mimiek en geforceerde bewegingen. Op muzikaal vlak overweegt hij niet genoeg om de hoofdrol te verdienen. Daarentegen leveren bariton Daniel Schmutzhard en bas Ante Jerkunica wel een overweldigende performance. Sopranen Annette Dasch en Ausrine Stundyte zijn toch wel de sterren van de avond.

Een pareltje, deze versie van Tannhäuser, dat mag gezegd. Helaas niet meer in Gent te zien, wel nog in Antwerpen.

Tip: De opera van Gent biedt 45 minuten voor de voorstelling gratis een inleiding aan. Daarin worden het verhaal en de achterliggende motieven uit de doeken gedaan, wat handig kan zijn om tijdens de voorstelling te kunnen volgen.

 Foto's: Annemie Augustijns